Çeviri ve Teknolojik Gelişmeler

Bilişim teknolojilerinin kendisini iyice hissettirdiği, baş döndürücü yeniliklerin yaşandığı bir zaman dilimindeyiz. bugünün teknolojisinin sağladığı katkıyla hemen her alanda yenilikler yaşanmakta, yeni anlayış ve düşünceler gelişmektedir. Çeviri sektörünün de bu teknolojik gelişmenin etkisinden kendine düşen payı alması kaçınılmazdır.

Çevirmenlik mesleğini etkileyen teknolojik gelişmelerden bahsedildiğinde akla ilk gelen konu bilgisayarlı çeviri ya da bilgisayar destekli çeviri olmaktadır. Esasında çeviri sektöründe teknolojik gelişmeler bunlarla sınırlı değildir. Çeviri bellekleri, çeviri programları, internet uygulamaları gibi yeni yardımcı araçlar da bu teknolojik gelişmelerin içerisinde sayılabilir. Bugün, yazılı çeviri, büyük oranda bilgisayar ortamında yapılmaktadır ve bilgisayarlar, çevirmenlerin, adeta sanal ofisi haline gelmiştir. Çeviri için gerekli araştırmalar internet aracılığı ile yapılmakta, çevrim içi sözlüklere çok sık başvurulmaktadır. Sadece yirmi yıl önce, tercüman denilince akla gelen kişi, büyük ebatlı, çok sayfalı ve yaprakları sararmış sözlüklerle boğuşan, tercüme ettiği el yazısı metinleri daktiloda temize geçen kişilerdi. Günümüzde ise tamamen elektronik ortamda hatta web ortamında çeviri ile uğraşan ve eskiye göre neredeyse sınırsız yardımcı araç/kaynağa sahip olan bir tercüman profili ile karşı karşı karşıyayız. İletişimin “akıllı” telefonlarla gerçekleştiği, bilgiye ulaşımın “4G” hızında olduğu günümüzde, çevirmenlerin, teknolojik gelişmeleri yakından takip etmeleri ve bu yenilikleri iş/günlük hayatlarına tatbik etmeleri gerekmektedir.

Teknolojik gelişme ve küreselleşme, “yerelleştirme” olarak adlandırılan yeni bir uzmanlık alanını da ortaya çıkmıştır. Yerelleştirme (localization), belirli bir kültürde üretilen bir ürünün eş zamanlı ya da yakın zamanlı olarak başka bir toplumda kullanılmak ya da pazarlanmak üzere, ilgili kültüre uyumlu hale getirme sürecidir ve günümüzde çeviri piyasasında önemli bir yer tutmaktadır. Yerelleştirme piyasası çok hızlı genişlemektedir. Uluslararası pazarlara ulaşabilme olanaklarının eskiye nazaran daha kolay ve ucuz olması nedeniyle, dünyanın herhangi bir yerinde üretilen bir ürün, dünyadaki başka ülkelerde de satılmak istenmektedir. Ama belirli bir kültürde, belirli bir alıcı kitlesi için hazırlanan bu ürünün, diğer bir kültürde işlevsel olarak algılanıp kullanıma hazır hale getirilmesi için “iletişim uzmanı” olan çevirmenin elinden geçmesi gerekmektedir. Günümüzde yerelleştirme her türlü ürün/hizmet için yapılabilmektedir: Web sitesi yerelleştirmeleri, yazılım yerelleştirmeleri, teknik araç – gereç tanıtımı yerelleştirmeleri gibi.

Türkiye özelinde teknolojik gelişmelerin meydana getirdiği önemli sorunlardan birisi de sanal ortamda sadece ucuz iş gücünü ölçüt olarak kabul eden işverenin, yetersiz (yabancı dil konuşabilen ancak çevirmen olmayan) kişilerle iş yapma olanağını beraberinde getirmiş olmasıdır. Harçlık çıkarmayı hedefleyen üniversite öğrencileri veya ek iş olarak tercüme yapan ve bu alanda teknik bilgiye sahip olmayan bu kişiler web ortamının hemen hemen her yerinde karşımıza çıkmakta ve haksız rekabet ortamı oluşturmaktadırlar.